Illegale kap kan daglicht niet verdragen

In de nacht van donderdag 27 op vrijdag 28 december 2012 is een Amerikaanse eik van bijna een halve meter dik in een plantsoen in de binnenstad op illegale wijze (bijna) omgezaagd. Het ging om een kerngezonde boom op de hoek van de Drienerstraat en de Wolter ten Catestraat, die kort voor middernacht minutenlang met een kettingzaag is bewerkt door een jongeman, die vervolgens vergeefs probeerde de boom om te duwen, waarna hij in een grijze Opel Astra stationcar stapte en er met hoge snelheid en gedoofde verlichting vandoor ging. In de auto zaten meerdere personen. De brandweer heeft de boom neergehaald, omdat het gevaar bestond dat hij op de weg zou kunnen vallen. Een dergelijke brutale aanslag op het openbare groen van Hengelo is bij mijn weten nog niet eerder voorgekomen. Wie iets gezien heeft of hier meer van weet wordt verzocht contact op te nemen met de politie, die een signalement heeft verspreid. De gemeente zal aangifte doen. Wat zit hier voor verhaal achter, en waarom juist deze boom?

De wereld vergaat, maar nu nog even niet

Een spannende tijd

Achterblijvers graveerden tekeningen op wanden

van tempels en paleizen na de ineenstorting

van de Maya-stadstaat Tikal in het noorden van

Guatamala in de 9e eeuw als gevolg van o.a. grote
bevolkingsgroei; © 1976.

Vandaag vergaat de wereld, althans volgens sommigen. Schuivende aardplaten en aardbevingen, omkering van de polen en zondvloeden, en een de aarde geselende komeet. Uit een berg bij Bugarach, een klein Frans dorpje in de Pyreneeën, zou een ruimteschip opsteigen met aliens die iedereen die vandaag rond of op die berg zit in veiligheid zullen brengen. De politie heeft de wegen erheen afgezet om een run op de berg te voorkomen. Wat een prachtig verhaal! In ons land vertrouwd Pieter van der Meer uit Kootwijkerbroek op de grote reddingsboot in zijn tuin om samen met zijn familie de rampspoed van het einde der tijden te overleven. En dat allemaal omdat een periode in de Maya-tijdrekening vandaag afloopt. Het gaat om het einde van het 13e baktun, een periode van circa 394 jaar in de zogenaamde Lange Telling, de historische tijdrekening van de Maya's, die begint op 11 augustus 3114 v.Chr. Het is min of meer vergelijkbaar met het einde van een eeuw in onze eigen jaartelling, zoals we kort geleden nog meegemaakt hebben. Ook toen was er onrust. Computers zouden ontregeld raken, vliegtuigen zouden uit de lucht vallen en de samenleving zou in een chaos storten. Er gebeurde niets van dat alles.

De wereld vergaat

Wie denkt dat de wereld vergaat, heeft echter groot gelijk: dat gaat inderdaad gebeuren, alleen niet vandaag. Zoals alles in de natuur zit er zowel aan de aarde als aan de zon een begin en een einde. Tegen het einde van haar levensduur wordt de zon instabiel en dijt ze uit tot een rode reus, waarbij de buitenste schil tot ver voorbij de baan van Venus komt. Daar zal de aarde niet tegen bestand zijn. Maar dan zijn we een slordige vijf miljard jaar verder. Dichterbij is de botsing met een enorm brok ruimtepuin, zoals dat 60 miljoen jaar geleden gebeurde. De klap was toen zo groot dat de wereldwijde dominantie van dinosauriërs volledig weggevaagd werd. Het leven nam daarop een totaal andere wending. Een herhaling zou dramatische gevolgen hebben voor onze menselijke samenleving. Gelukkig komt zo’n dreiging ‘out of the blue’ maar sporadisch voor en bovendien wordt ruimtepuin steeds meer in kaart gebracht. Mocht er iets groots op ramkoers liggen en bijtijds ontdekt worden, dan kunnen we zelfs proberen met waterstofbommen het ding uit koers te brengen. Zo zou het dan toch nog goed kunnen aflopen.

De aarde is een kippenhok

Waar we veel meer van te vrezen hebben is het gevaar dat onder onze neus ligt. Het is zo dichtbij, dat we het amper zien. Dat gevaar zijn wij zelf. Een eeuw geleden waren we met bijna 2 miljard, nu zijn we met 7 miljard, en binnen 40 jaar zal dat zijn aangegroeid tot 9 miljard. Van al die miljarden mensen willen er steeds meer een tweede huis, een derde auto en een vierde jaarlijkse vliegvakantie. Dat gaat niet. De aarde raakt nu al overbelast. We vissen de zeeën leeg, kappen enorme oppervlaktes bos, en we ontregelen het klimaat. We vinden ons het meest intelligente wezen op aarde, maar zijn we wel intelligent genoeg? We handelen nog steeds vanuit oeroude reflexen: pak wat je pakken kan. Dat is een heel natuurlijke reactie. Als een vos in een kippenhok binnendringt, dan doodt hij alle kippen, ook al heeft hij er aan een genoeg om zijn honger te stillen. De wereld is een heel groot kippenhok, en wij zijn de vos. Alleen kunnen we er niet uit. Dat betekent dat we ons moeten aanpassen aan de situatie. Kunnen we dat ook?

Grenzen trekken

Behalve archaïsche reflexen spelen ook ideeën in ons hoofd ons parten. Veel mensen die onder de indruk zijn van onze technische vooruitgang denken dat we de natuur in onze zak hebben, dat wij mensen heersen over de natuur. Misschien is dat ook wel zo op de vierkante micrometer, maar verder gaat het niet op. Zoals alle levende wezens is immers ook de mens onderhevig aan de wetten van de natuur. Een van die wetten luidt dat als een soort zich niet of onvoldoende kan aanpassen aan sterk veranderde omstandigheden, deze gedoemd is om te verdwijnen. Als wij mensen niet leren om onszelf grenzen op te leggen, dan zal de aarde ons grenzen opleggen. De aarde is per slot van rekening een zelfregulerend systeem. Als het uit balans raakt, dan zal zij streven naar een nieuw evenwicht. Dat kan een evenwicht zonder mensen zijn, of met heel veel minder mensen. Ik ben ervan overtuigd dat het voor ons beter zou zijn als wij zouden leren onszelf grenzen op te leggen, dan te wachten tot de aarde dat voor ons gaat doen.

Inspraakprocedure Concept Groenplan Hengelo afgesloten

Kaart hoofdgroenstruktuur is onvolledig

  De Hengelose oude Algemene begraafplaats in herfsttooi

Gisteren was de laatste dag waarop een inspraakreactie gegeven kon worden op het gemeentelijke concept groenplan, dat 6 weken ter inzage heeft gelegen. Naast de visie, de kern van het geheel, ging het ook om de bijbehorende kaart, waarop de hoofdgroenstructuur staat aangegeven. Wat me meteen opviel is dat de oude Algemene begraafplaats aan de Bornsestraat daar geen deel van uit maakt, en op de kaart zelfs niet eens als groen staat aangemerkt, terwijl dit zeer boomrijke kerkhof toch zeker tot de groene longen van Hengelo gerekend kan worden. Het kerkhof heeft de afgelopen jaren niet te klagen gehad over een gebrek aan belangstelling vanwege een herinrichting en daarmee gepaard gaande bomenkap, wat deze omissie des te raadselachtiger maakt. Ook de Dr. Kuyperstraat met 23 monumentale platanen is over het hoofd gezien.

Groen en kansen voor kinderen

Een onderdeel dat ik in de visie te weinig terug vindt is aandacht voor mogelijkheden voor kinderen om  in de stad spelenderwijs met natuur in aanraking te komen. Het belang van deze mogelijkheden moet niet onderschat worden, omdat juist op die manier een basis gelegd kan worden voor een latere positieve houding tot en omgang met natuur. De kinderen van nu zijn de volwassenen van de toekomst: als zij de waarde van groen niet inzien, dan kan dat consequenties hebben voor de leefbaarheid van de stad. De onwenselijke trend om bv. tuinen te bestraten kan dan een nog grotere vlucht gaan nemen. Graag wat meer kansen voor kinderen om op te groeien tussen het groen, bv. door vergroening van schoolpleinen en uitdagende groene speelplekken in parken. Veel geld is daar niet voor nodig, maar creativiteit des te meer.

Al het groen moet in het groenplan

Het groenplan wekt de suggestie dat het gaat over al het groen in de stad. Ik mis echter de aandacht voor het groen met de laagste status, het plaaggroen, ook wel onkruid genaamd. Dit groen wordt doorgaans als ongewenst beschouwd, maar desondanks is het groen. Ik wil ervoor pleiten om ook dit groen in het groenplan op te nemen. Waar voor ander groen beheersmaatregelen in het groenplan, of de uitwerking daarvan, worden opgenomen, zou het logisch zijn om dit ook te doen voor plaaggroen. Daarbij kan de gedachte dat groen een directe relatie heeft met duurzaamheid, dat het een voorwaarde is voor de leefbaarheid van de stad en voor de gezondheid van haar inwoners, mede bepalend zijn bij de bestrijding van overlast door plaaggroen.

Onkruidbestrijding en RoundUp

Momenteel is de situatie zo dat de gemeente twee keer per groeiseizoen stoepen en straten met RoundUp laat besproeien. Dat heeft niets met duurzaamheid te maken. RoundUp komt steeds meer onder vuur te liggen en het middel wordt ervan verdacht dat het o.a. kanker, Parkinson, huidaandoeningen, miskramen en aangeboren afwijkingen veroorzaakt. Het is een weliswaar goedkoop, maar geen veilig middel. Burgers worden blootgesteld aan dit vergif. Uit Duits onderzoek van december 2011 bleek dat de werkzame stof van RoundUp, glysofaat, in de urine van Berlijners aantoonbaar was in concentraties van 5-20 keer de toegestane norm voor drinkwater! Toen er eerder dit jaar  gespoten werd op het trottoir van de Troelstrastraat heb ik zelf geconstateerd dat het vergif zelfs de overkant van deze toch bepaald niet smalle straat kan bereiken. Ik zag in mijn eigen straat een moeder met een baby in haar kinderwagen vlak langs een voertuig lopen dat op de stoep een bespuiting uitvoerde. Ze was zich er stellig niet van bewust dat zij haar kind daarmee in gevaar kon brengen. Kinderen in het algemeen, maar babies in het bijzonder, zijn veel gevoeliger voor vergif dan volwassenen. Wordt daar bij de toelating van vergif wel rekening mee gehouden?

Denken vanuit een op duurzaamheid gerichte groenvisie

Het is beter om plaaggroen een plek te geven in het groenplan, omdat dan vanuit de groenvisie bekeken kan worden of, waar en hoe ingegrepen moet worden. Je kunt dan duurzaamheid, veiligheid, leefbaarheid en gezondheid een rol laten spelen bij deze afweging. Is het bv. echt nodig om twee keer per jaar actie te ondernemen? Moet het minimale groen, dat door onze 50.000 gemotoriseerde vervoermiddelen constant plat wordt gereden en tussen straatstenen echt niet hoger wordt dat 5 mm, beslist weggespoten worden? Volgens mij kan daar heel veel bezuinigd worden, vooral als we ons ook gaan afvragen waarom de gemeente stoepen van onkruid zou moeten ontdoen. De gemeente veegt ook niet de stoepen als er sneeuw ligt. Misschien is het veel slimmer om de verantwoordelijkheid daarvoor bij burgers te leggen. Dan moet wel het gif in de ban. Dat is heel goed uit te leggen vanuit een consistente, op duurzaamheid gerichte groenvisie.

Zoektocht Hengelose kunstenaars succesvol van start

Nu de allerlaatste expositie, ‘Exit’, onder de vlag van het ten gevolge van bezuinigingen gesneuvelde kunstcentrum AkkuH bijna voorbij is wordt de vraag ‘hoe nu verder’ voor Hengelose kunstenaars steeds nijpender. Gisteravond kwamen ongeveer 70 van hen bij elkaar in Metropool om daarover te discussiëren. In september had wethouder van cultuur Wieger Mulder nog toegezegd dat ongeveer €150.000 van het budget van AkkuH behouden zou blijven voor de presentatie van kunst, maar ondertussen heeft de gemeenteraad dat naar beneden bijgesteld tot slechts een derde van dat bedrag, wat neer komt op iets meer dan een tiende deel van het oorspronkelijke budget van het kunstcentrum. Uit de discussie kwam naar voren dat er een pand moet komen om werk te kunnen presenteren, en ook meer geld: een ton! Molenstraat 16, waar tot enkele jaren geleden een commerciële kunstuitleen zat, gooide hoge ogen, omdat de ruimte geschikt is en direct in het centrum ligt. Een werkgroep van kunstenaars, met daarin o.a. Pier van Dijk, Guusje Beverdam, Henk Lassche en José Verstappen, gaat aan de slag om plannen te ontwikkelen die worden teruggekoppeld in een volgende vergadering.

  The freedom of speech, © 2012, is tot januari te zien in de expositie

  Te kijk 2012 in het Lambooijhuis te Hengelo

De uitstekend bezochte avond was een succes. Er was een sterke wens om samen verder te komen, en bovendien was er voor iedereen ruimte om een eigen visie te ontvouwen. Anders dan de meeste sprekers was mijn inbreng vanuit een andere invalshoek, nl. het belang van tolerantie onder kunstenaars. Als er gebrek is aan tolerantie, dan is dat schadelijk voor het aanzien van de Hengelose kunstsector, en dat beïnvloedt vanzelfsprekend ook het succes van het presenteren van kunst. Het blijft vreemd dat een aanslag op het vrije woord binnen een kunstinstelling onder de vorige coalitie onweersproken is gebleven. Ik vroeg de wethouder een heldere boodschap af te geven over de waarde van de vrijheid van meningsuiting, en ik vroeg mijn collega’s om niet samen te werken met hen die aantoonbaar de indruk wekken dat zij intolerant zijn. Repressie is antikunst, en ik vind dat wie daarop gericht blijft, geen invloed behoort te hebben op de gang van zaken in de kunstsector. Natuurlijk zou ik liever zien dat degenen die als bestuurder grove fouten hebben gemaakt zich daarvan zouden distantiëren, maar de realiteit is dat niet iedereen zoveel kracht in zich heeft. Het is volgens mij het een of het ander: of je erkent de fundamentele rechten van anderen, of je ziet af van invloed. Een tussenweg is er niet.

Vliegveld Twente nog niet van de kaart

'The end’ kopte TCTubantia van 5 december, nadat bekend was geworden dat er geen enkele marktpartij middels een bieding interesse had getoond om het stilgevallen vliegveld Twente nieuw leven in te blazen, terwijl de provincie Overijssel samen met de gemeente Enschede toch zo voor Sinterklaas had proberen te spelen met leuke cadeautjes, zoals zeven jaar lang vrijstelling van het betalen van een vergoeding voor het gebruik van de luchthaven, en een (omstreden) overheidsinvestering van 16 miljoen in de luchthaveninfrastructuur.

  Ten behoeve van de luchthaven Twente zou dit gebied langs de Sniedersveldweg 

  omgetoverd moeten worden tot een immens parkeerterrein

Maar dat het doek zou zijn gevallen voor dit onduurzame plan is een voorbarige uitspraak. De verantwoordelijke Enschedese wethouder Marijke van Hees is nog niet zo ver dat ze een streep zet onder het luchtkasteel, waarvan de voorbereiding al vele miljoenen heeft gekost: ‘Het blijft mijn wens om te vliegen’. Hans Mohrman, leider van de aanbesteding, denkt dat er nog steeds een markt is  voor een luchthaven Twente, maar nu even niet vanwege het tegen zittende economische tij. De Enschedese burgemeester Peter den Oudsten gelooft dat de luchthaven alles in zich draagt om een economische motor voor Twente te zijn. Vanochtend wees Trouw erop dat het Enschedese coalitieakkoord stelt dat een mislukte aanbesteding het einde van de vliegveldplannen inhoudt. Maar dat hebben we al eens vaker gehoord. Er komt nu een onderzoek waarom marktpartijen het hebben laten afweten, en dat geeft te denken. Tegenstanders van de heropening van de luchthaven doen er goed aan om de champagne nog maar even niet te ontkurken. De luchtvaartlobby is wereldwijd een van de sterkste lobbies, die absoluut niet onderschat moet worden. Hoewel er een slag gewonnen is, lijkt mij de strijd nog niet gestreden.

Het onderzoek, dat ADT, het samenwerkingsverband van gemeente en provincie, zal gaan uitvoeren, en waarvan de resultaten in februari verwacht worden, zal zich o.a. gaan richten op de kaders die gesteld zijn. Zo waren bv. nachtvluchten niet toegestaan. Het is alleszins denkbaar dat zodra de economie uit het dal kruipt, er een nieuwe poging gedaan zal worden met veel meer tegemoetkomingen naar marktpartijen. Te denken valt aan meer subsidies en het toestaan van lawaaiige vrachtvluchten en van nachtvluchten. Het gaat hier om een prestigeproject waar veel politici zich sterk mee verbonden hebben, en dat vergroot het risico op autonome ontwikkelingen, die los gezongen zijn van de werkelijkheid. Er zijn voorbeelden genoeg van regionale vliegvelden waar locale overheden een te grote broek hebben aangetrokken en die in een duur fiasco zijn geëindigd. Het is te hopen dat het in Twente niet zo ver komt. Laten we alert blijven!

Singing for the climate: een oproep uit de samenleving

Een beeld uit de clip 'Sing for the climate': we need to wise up...
Als het klimaat uit de hand gaat lopen zullen daar vooral mensen mee te maken krijgen die
nu jong zijn.

Gisteren werd op de Klimaattop in Doha de clip ‘Sing for the climate’ vertoond, een Belgisch burgerinitiatief om politici bij de les te houden als het gaat om maatregelen tegen klimaatverandering. Op 22 en 23 september gaven meer dan 80.000 Belgen hun stem aan het klimaat tijdens Sing for the Climate. Op 26 oktober deden 300.000 leerlingen hetzelfde. Vorige week werd de clip al gepresenteerd in het Belgische Parlement. Bedoeling is de clip en het concept van Sing for the climate op die manier internationaal te lanceren. Initiatiefnemer Nic Balthazar: "Waar wachten we nog op? Is het draagvlak er nu niet om de noodzakelijke maatregelen te nemen? Een duurzame economie, een duurzame ontwikkeling, het kan. We worden er gezonder, gelukkiger en rijker van."

Burgerinitiatieven zoals deze zijn dringend nodig, want het ziet er naar uit dat ook deze top, die op 26 november begon, geen succes zal zijn. Verbazingwekkend is dat niet, want deze 18^e klimaatconferentie onder VN-vlag vindt plaats in het oliestaatje Qatar, dat met 55 ton CO2-uitstoot/inwoner relatief het meest bijdraagt aan de klimaatverandering. De leider van de conferentie is de Qatarese vice-premier, een voormalig OPEC topman, die zich onlangs nog lovend uitsprak over fossiele brandstoffen, en de ontwikkelingen rond de uiterst vervuilende productie van schaliegas goed nieuws vindt. Er zijn enorme belangen gemoeid met het in stand houden van onze afhankelijkheid van fossiele energie, en dat is denk ik de belangrijkste reden dat een omschakeling naar duurzame energie zo moeilijk van de grond komt. Terwijl ondertussen de tijd steeds meer gaat dringen. Als we te lang wachten met omschakelen, dan kunnen de gevolgen voor met name de volgende generaties groot zijn. Het is een treurige zaak dat jonge, kritische mensen bij deze conferentie naar de marge zijn verbannen, terwijl het hun toekomst is die daar wordt bepaald.